Oprogramowanie do obsługi laboratorium – o czym warto pamiętać wybierając LIMS?
Oprogramowanie LIMS to duże wsparcie dla pracy w każdym laboratorium. Dobrze dobrany system to sprawne zarządzanie próbkami i danymi, automatyzacja procesów, a także wgląd w działania personelu oraz kontrola laboratoryjnego inwentarza. Oto, na co zwrócić uwagę przed zakupem systemu LIMS.
Co to jest LIMS i jak może pomóc w pracy Twojego laboratorium?
Oprogramowanie do obsługi laboratorium to rozwiązanie, które pozwala na uporządkowanie danych i informacji, a także na usystematyzowanie pracy. LIMS, czyli Laboratory Information Management System, nazywany też Laboratoryjnym Systemem Informatycznym to jak wskazuje nazwa, system do zarządzania laboratorium. Programy tego typu posiadają funkcjonalność, która wspiera kluczowe obszary pracy w jednostkach badawczych o różnym profilu.
Wykorzystując LIMS zyskujemy przede wszystkim sprawne i bezpieczne zarządzanie całym procesem badawczym — od przyjęcia i rejestracji próbek, po śledzenie pracy analitycznej, raportowanie wyników, ale także kontrole wyposażenia laboratoryjnego, czy też możliwość zlecania zadań i nadzór nad personelem. Oprogramowanie pozwala też na uporządkowanie dokumentacji i danych, dzięki czemu znacznie łatwiej z nich korzystać i nimi zarządzać.
Korzyści, jakie daje oprogramowanie LIMS:
- uporządkowanie i standaryzacja procesów i danych
- wszystkie informacje dostępne w jednym miejscu
- szybsze i sprawniejsze zarządzanie danymi, procesami, a także personelem
- lepszy przepływ informacji
- brak konieczności ręcznego wprowadzania danych z pomiarów
- minimalizacja ryzyka pomyłek.
Jakie funkcje powinno zawierać oprogramowanie do obsługi laboratorium?
LIMS powinien posiadać kluczowe funkcje, które są potrzebne do zarządzania procesami laboratoryjnymi. Nie można jednak zapominać o tym, że oprogramowanie do obsługi laboratorium powinno być przede wszystkim dostosowane do indywidualnych potrzeb danej placówki badawczej. Stąd, zanim zdecydujemy się na zakup programu LIMS, warto wyodrębnić funkcje, które chcielibyśmy posiadać, a następnie skonfrontować je z systemami LIMS dostępnymi na rynku.
Oprócz typowych funkcji takich jak zarządzanie próbkami, integracja z aparaturą pomiarową, kontrola sprzętu i inwentarza laboratoryjnego, warto zwrócić uwagę także na funkcjonalność, która ułatwi codzienną pracę w laboratorium poprzez możliwość organizacji i bieżącego monitorowania pracy personelu, możliwość zlecania zadań i śledzenia ich przebiegu, czy też automatyzację niektórych procesów.
Dobrze wziąć pod uwagę także funkcje, które pozwolą w sposób uporządkowany zarządzać dokumentacją i danymi. Dzięki temu będą one łatwo dostępne, a my zaoszczędzimy czas na ich poszukiwanie, a także będziemy mieć możliwość udostępnienia konkretnych plików dla danego pracownika lub grupy.
Podstawowe funkcje, które powinny znaleźć się w oprogramowaniu LIMS:
- zarządzanie próbkami
- zarządzanie procesami
- zarządzanie dokumentacją
- zarządzanie sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami
- zarządzanie personelem
- przechowywanie wyników badań
- generowanie raportów
Doskonałym przykładem oprogramowania LIMS do zarządzania laboratorium jest LabStorm. Program posiada rozbudowane moduły wspierające poszczególne sektory pracy badawczej takie jak:
1. Przechowywanie i przetwarzanie danych i dokumentów:
- szybki i łatwy dostęp do informacji
- digitalizacja dokumentów (przetwarzanie i udostępnianie pracownikom)
- uporządkowane i łatwo dostępne dokumenty
- baza wiedzy
- protokoły swoiste dla danego laboratorium
- praca w oparciu o QMS
- możliwość prześledzenia dokonanych zmian
2. Personel
- płynna współpraca
- monitoring pracy i postępów personelu w czasie rzeczywistym
- przydzielanie zadań
- szkolenia
- dostęp do danych tj. dostępność personelu i sprzętu, kompetencje pracownika
- wysyłanie powiadomień do pracowników o istotnych dla nich zdarzeniach w aplikacji
3. Procesy
- planowanie procesów
- tworzenie harmonogramów
- śledzenie procesów w czasie rzeczywistym
- wdrażanie standardów ISO 9001, ISO 17025, ISO 15189, GLP i GMP
- wdrażanie protokołów jakości swoistych dla danego laboratorium
4. Badania
- możliwość korzystania z gotowych zestawów testów (np. dla rutynowej kontroli jakości) lub elastycznej struktury projektu badawczego,
- przesyłanie wyników pomiarów wprost z urządzenia do systemu,
- wykonywanie zaawansowanych obliczeń wewnątrz aplikacji,
- prowadzenie badania w kilku różnych laboratoriach — wyniki trafiają do jednego systemu
- prowadzenie magazynu próbek
- generowanie automatycznych raportów z badań
5. Sprzęt i inwentarz
- rejestr sprzętu i materiałów
- dostęp do historii wszystkich sprzętów i materiałów
- alerty i powiadomienia dotyczące poszczególnych procesów i zasobów np. informacja o awarii urządzenia, konieczności serwisu czy kończącym się terminie ważności odczynnika
Oprogramowanie do obsługi laboratorium — na co zwrócić uwagę?
System LIMS zawsze wybieramy pod kątem prowadzonych badań, a także specyfiki pracy danego laboratorium. Pod uwagę warto także wziąć, czy oprogramowanie wspiera wdrażanie norm ISO 9001, ISO 17025, ISO 15189 oraz tzw. “dobrych praktyk”.
Dobrze spojrzeć na program od strony czysto praktycznej, czyli pod kątem przejrzystości obsługi, czy też możliwości pracy w chmurze lub na urządzeniach mobilnych, a także wsparcie merytoryczne i techniczne przy i po wdrożeniu systemu. Nie bez znaczenia jest także możliwość indywidualnej rozbudowy programu, czyli dostosowania jego struktury do potrzeb laboratorium.
Zanim wybierzesz system LIMS sprawdź:
- czy dostawca oprogramowania oferuje funkcje, które sprawdzą się w Twoim laboratorium
- na jakim systemie operacyjnym działa program (LINUX, Windows, Mac OS)
- czy program działa w chmurze, czy też w lokalnym środowisku
- czy istnieje możliwość rozbudowy funkcjonalności
- jak wygląda wsparcie przy wdrażaniu systemu (szkolenie personelu itd.)
- jak wygląda pomoc techniczna
- czy po wdrożeniu dostawca programu dostarcza aktualizację programu.
